भारत-दक्षिण अफ्रिका नौसेना स्टाफ वार्ताको १२औं संस्करण नयाँ दिल्लीमा सम्पन्न, दुई देशबीचको सहयोगमा नयाँ उपलब्धि
भारतीय नौसेनाको सहायक प्रमुख (विदेशी सहयोग र खुफिया) रियर एडमिरल निर्वय बप्ना र दक्षिण अफ्रिकी नौसेनाका समुद्री रणनीतिका प्रमुख निर्देशक रियर एडमिरल डेविड मन्गिनी मखोन्टोद्वारा सह-अध्यक्षता गरिएका वार्ताहरूले दुवै राष्ट्रको नौसेनाबीचका सम्बन्धलाई सुदृढ गर्न, सञ्चालन तयारी, र रणनीतिक समुद्री सुरक्षालाई प्रबर्द्धन गर्न साझा प्रतिबद्धतालाई पुनः पुष्टि गरे।

भविष्यका सहकार्यका लागि रोडम्यापको रूपरेखा
भारत र दक्षिण अफ्रिकाबीचको समुद्री क्षेत्रको सम्बन्ध सन् २००० को सुरुदेखि सहयोगको परम्परामा आधारित छ। यो सहकार्य संयुक्त अभ्यासहरू, उच्च-स्तरीय भ्रमणहरू, र रणनीतिक संवादहरू मार्फत निरन्तर बलियो हुँदै आएको छ। १२ औं भारत-दक्षिण अफ्रिका नौसेना कर्मचारी वार्ताले प्रगतिको समीक्षा गर्न, चुनौतीहरू छलफल गर्न, र भविष्यका सहकार्यहरूको रोडम्यापको रूपरेखा बनाउन एउटा प्लेटफर्मको रूपमा काम गर्यो। वार्ताले दुवै राष्ट्रको साझा दृष्टिकोणलाई पुष्टि गर्यो कि उनीहरू भारतीय महासागर क्षेत्र (IOR) मा शान्ति, स्थिरता, र सुरक्षालाई सुनिश्चित गर्न चाहन्छन्, जुन विश्वव्यापी समुद्री व्यापार र दुवै देशका रणनीतिक हितहरूको लागि महत्त्वपूर्ण छ।

रक्षा मन्त्रालयद्वारा साझा गरिएको जानकारी अनुसार, यस वर्षको कर्मचारी वार्तामा दुवै नौसेनाबीच सञ्चालनको दक्षता र रणनीतिक समन्वयलाई सुधार गर्न महत्त्वपूर्ण क्षेत्रहरूमा केन्द्रित छलफल भयो। प्रमुख क्षेत्रमध्ये एउटा सञ्चालन प्रशिक्षण थियो, जसले नौसेनाको तयारी र दक्षतालाई सुधार गर्ने लक्ष्य राखेको थियो। दुवै पक्षले नौसेनाहरूलाई उदीयमान समुद्री खतराहरू र चुनौतीहरूको सामना गर्न राम्रो तयारी गर्न संयुक्त प्रशिक्षण अभ्यासहरूको आवृत्ति र दायरा बढाउन सहमति जनाए।

थप रूपमा, प्लेटफर्महरू बीच सुरक्षित सूचना आदानप्रदान प्रोटोकलको स्थापना छलफलको प्रमुख विषय थियो। जटिल र प्रविधि-चालित नौसैनिक सञ्चालनहरूमा वास्तविक समयमा सूचना साझेदारी गर्न सक्षम हुनु समन्वित कार्यहरूको लागि आवश्यक छ। भारतीय र दक्षिण अफ्रिकी नौसेनाहरूले आफ्नो क्षमतालाई बढाउन मजबुत सूचना साझेदारी प्रणालीहरू विकास गर्न प्रतिबद्ध छन्।

संयुक्त अभ्यासहरू मार्फत निरन्तर सहकार्य
सञ्चालन अन्तरक्रियाहरू र संयुक्त अभ्यासहरूले भारत-दक्षिण अफ्रिका नौसेनाको सम्बन्धलाई बलियो बनाएका छन्। वार्ताले भारत-ब्राजिल-दक्षिण अफ्रिका समुद्री अभ्यास जस्ता अभ्यासहरू मार्फत निरन्तर सहकार्यको महत्त्वलाई बलियो बनायो, जुन त्रिपक्षीय नौसैनिक सहकार्यको प्रमुख आधार बनेको छ।

सन् २०२२ मा दक्षिण अफ्रिकाको तटमा भएको भारत-ब्राजिल-दक्षिण अफ्रिका समुद्री अभ्यासको सातौं संस्करणले जटिल समुद्री वातावरणमा तीन नौसेनाहरूको एकसाथ सञ्चालन गर्ने क्षमता देखायो। सन् २०२४ को अक्टोबरमा हुने योजना रहेको भारत-ब्राजिल-दक्षिण अफ्रिका समुद्री अभ्यास ८ औंको तयारी सुरु भइसकेको छ, र पश्चिमी तटको साल्दान्हामा रहेको दक्षिण अफ्रिकी नौसेनाको सुविधालाई आधार बनाइएको छ।

यी अभ्यासहरू सञ्चालनको तालमेललाई सुधार गर्न मात्र होइन, आपसी विश्वास र समझदारी निर्माण गर्न पनि महत्त्वपूर्ण छन्। यसले सहभागी नौसेनाहरूलाई एक अर्काका अनुभवहरूबाट सिक्न, उत्कृष्ट अभ्यासहरू साझेदारी गर्न, र सहयोगी वातावरणमा आफ्ना रणनीति, प्रविधि, र प्रक्रियाहरूलाई परिष्कृत गर्न अवसर प्रदान गर्छ।

विस्तारित रक्षा र सुरक्षा सहकार्यको ढाँचा
भारत-दक्षिण अफ्रिका नौसेना कर्मचारी वार्ता दुई राष्ट्रबीचको व्यापक रक्षा र सुरक्षा सहकार्यको हिस्सा हो।

 उच्च-स्तरीय सैन्य भ्रमणहरू, संयुक्त प्रशिक्षण कार्यक्रमहरू, र द्विपक्षीय र बहुपक्षीय अभ्यासहरू यस सम्बन्धको नियमित विशेषताहरू भएका छन्। उदाहरणका लागि, यसै वर्ष, भारतका वायुसेनाका प्रमुख एयर चिफ मार्शल विवेक राम चौधरीले दक्षिण अफ्रिका भ्रमण गरे, जसले दुवै देशबीचको रक्षा सम्बन्धलाई थप सुदृढ बनायो।

भारतीय युद्धपोतहरू पनि नियमित रूपमा दक्षिण अफ्रिकी बन्दरगाहहरूको भ्रमण गर्छन्, जसले गहिरो नौसैनिक सम्बन्धलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ। यी भ्रमणहरू मात्र प्रतीकात्मक नभई दुवै नौसेनालाई संयुक्त सञ्चालनमा संलग्न हुन, उत्कृष्ट अभ्यासहरू साझेदारी गर्न, र अन्तरक्रियालाई बलियो बनाउन अवसर प्रदान गर्दछ।