गुयानासँगको सम्बन्धलाई मजबुत बनाउँदै, प्रधानमन्त्री मोदीको जर्जटाउन भ्रमणले भारत-कारिबियन समुदायसँगको सम्बन्धलाई गहिरो बनाउन मद्दत गर्यो
प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको तीन दिने गुयाना भ्रमण ऐतिहासिक रह्यो। यो भारतीय प्रधानमन्त्रीको ५६ वर्षपछि भएको पहिलो भ्रमण हो, जसअघि सन् १९६८ मा प्रधानमन्त्री इन्दिरा गान्धीले गुयाना भ्रमण गरेकी थिइन्। यस द्विपक्षीय भ्रमणसँगै मोदीले दोस्रो भारत-क्यारेकम शिखर सम्मेलनको अध्यक्षता गरे। पहिलो भारत-क्यारेकम बैठक २०१९ मा संयुक्त राष्ट्र संघको महासभाको क्रममा भएको थियो।

क्यारेकम, १५ सदस्य राष्ट्र र ५ सहायक सदस्यहरू रहेको एउटा अन्तरसरकारी संगठन हो, जसको मुख्य उद्देश्य आर्थिक एकीकरण, सहयोग र परराष्ट्र नीतिमा समन्वय रहेको छ। यसको मुख्यालय गुयानाको जर्जटाउनमा रहेको छ। यस शिखर सम्मेलनमा ११ क्यारेकम राष्ट्रका नेताहरू र तीन अन्यका परराष्ट्रमन्त्रीहरूले भाग लिएका थिए। सम्मेलनले क्षेत्रीय सहयोगलाई थप बलियो बनाउन धेरै क्षेत्रहरूमा साझेदारी विस्तार गर्ने लक्ष्य लियो।

प्रधानमन्त्री मोदीले भारत-क्यारेकम साझेदारीलाई क्यारेकम भन्ने सात मुख्य स्तम्भहरूसँग जोड्दै एक योजनाबद्ध खाका प्रस्तुत गरे। यसमा सामर्थ्य विकास , कृषि र खाद्य सुरक्षा , नवीकरणीय ऊर्जा र जलवायु परिवर्तन , नवीनता, प्रविधि र व्यापार , क्रिकेट र संस्कृति , महासागर अर्थव्यवस्था र समुद्री सुरक्षा , र औषधि तथा स्वास्थ्य सेवा समेटिएका छन्।

प्रधानमन्त्रीले क्यारेकम राष्ट्रहरूलाई ५ वर्षका लागि थप १,००० भारतीय प्राविधिक र आर्थिक सहयोग तालिम अवसरहरू प्रदान गर्ने घोषणा गरे। यसका साथै नवीकरणीय ऊर्जामा सहयोग, क्यारेबियन युवा महिला क्रिकेटरहरूको भारतमा तालिम, समुद्री सुरक्षामा सहकार्य र स्वास्थ्य पूर्वाधारको विकासमा ध्यान केन्द्रित गरियो।

प्रधानमन्त्री मोदीको भ्रमणले भारत र गुयाना बीच द्विपक्षीय सम्बन्धलाई थप सुदृढ बनाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ। ऊर्जा, कृषि, स्वास्थ्य, र डिजिटल प्रविधि लगायतका क्षेत्रमा दस सम्झौताहरूमा हस्ताक्षर गरिएको छ। गुयानाको तेल र प्राकृतिक ग्यासको विशाल भण्डारले यसको आर्थिक उन्नतिलाई उल्लेखनीय रूपमा तीव्र बनाएको छ। २०२३ मा यसको कुल गार्हस्थ उत्पादन ४३ प्रतिशतले बढेको छ, जसले यसलाई विश्वको एउटा महत्वपूर्ण ऊर्जा स्रोतको रूपमा स्थापित गरेको छ।

गुयानामा कुल जनसंख्याको ४० प्रतिशत हिस्सा भारतीय मूलका नागरिकहरूको छ। १८३८ मा ब्रिटिशहरूले चिनीको खेतीमा काम गर्न इन्डो-गुयानी समुदायलाई ल्याएका थिए। उनीहरूको अथक परिश्रम र प्रतिबद्धताले गुयाना न केवल स्वतन्त्र भएको छ, तर यो समुदाय अहिले देशको नेतृत्वका महत्त्वपूर्ण स्थानहरूमा रहेको छ। राष्ट्रपति डा. इरफान अली र उपराष्ट्रपति भैरत जगदेव लगायतका नेताहरू यस समुदायका प्रतिनिधि हुन्।

प्रधानमन्त्री मोदीको यो ऐतिहासिक भ्रमणले भारत र गुयाना साथै भारत-क्यारेकम सम्बन्धलाई नयाँ उचाइमा पुर्या एको छ।